_{2004 YILI MART AYINDA AZERBAYCAN’IN EKONOMİSİNDE VE TİCARETİNDE MEYDANA GELEN GELİŞMELER VE TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLER}

 

 GENEL EKONOMİK GELİŞMELER  

 

·        2004 yılının Mart ayında Azerbaycan Manatı’nın 1 ABD Dolarına göre ortalama değeri 4.926,5 Manat, 1 Euro ise 5.900,5 Manat olmuştur.

·        Mart 2004 tarihinde A.C. Devlet Petrol Şirketi tarafından 763.6 bin ton petrol, 1260.3 milyon m3 doğal gaz üretilmiştir.

·        Mart 2004 ayında Azerbaycan’da tüketici endeksi Şubat 2004 ayı verilerine kıyasla %1.0 oranında artmıştır. Bu oran 2003 yılı ayı dönemi ile kıyaslandığında %6.3 ve %3.1 olarak kayda alınmıştır.

·        Mart 2004 yılında bazı gıda ürünlerinde fiyat artışı olmuştur. Süt ürünleri ve yumurta %0.2, kırmızı et, tavuk eti, balık eti ortalama %0.2, meyve ve sebze %11,2, ekmek ve unlu mamülerin %0.2 fiyatları artmıştır.

 

 

2. BAŞLICA EKONOMİK VE TİCARİ OLAYLAR       

 

·        10.04.2004 tarihinde Bakü’de A.C. Ekonomi Kalkınma Bakanlığı ile Kazakistan Doğal Enerji ve Kaynaklar Bakanlığı arasında işbirliğinin geliştirilmesi, gerçekleştirilen ekonomi reformları, ticari ilişkilerin iyileştirilmesi vs. konularında memorandum imzalanmıştır. Söz konusu memorandumda, ortak projelerin geliştirilmesi, konut-işletim hizmetleri, emeklilik sisteminde tecrübe paylaşımı, girişimcilerin ilgisini çeken alanlarda ortak işletmelerin kurulması, temsilciliklerin açılması gibi konular öngörülmektedir.

·        17.03.2004 tarihinde “ITECA Caspian Ltd.” Şirketi tarafından Bakü’de I. Azerbaycan Uluslararası Otomobil Fuarı düzenlenmiştir. Çeşitli binek ve yük araçları ile motosikletlerin sergilendiği Fuarda, 20 ülkenin 42 şirketi iştirak etmiştir. Bunlardan 7’si Azerbaycan’ı, diğerleri ise Türkiye, Rusya, Polonya, İtalya, Almanya, ABD, Hollanda, Beyaz Rusya, İran, Arap, Fransa, Özbekstan vs. ülkeleri temsil etmişlerdir.

 3. MEVZUAT

 ·        Ülkede gıda tedarikini temin etmek ve tarımsal ürünler piyasasında uygun fiyat politikasının belirlenmesi için, Azerbaycan’a ithal edilen bir sıra tarım ürünlerine uygulanan ithalat vergi oranları kaldırıldı. Konu ile ilgili, A.C. Bakanlar Kurulu, Azerbaycan Cumhuriyeti’nde ithalat ihracat işlemlerinde uygulanan gümrük vergi oranları ile ilgili imzalanan 12 Nisan 2001 tarih, 80 sayılı kararın ilavesi olan “Azerbaycan’a ithal olunan mallara uygulanan ithalat vergi oranları”nda değişiklikler yapılmasına ilişkin karar kabul etmiştir. 20.03.2004 tarihinde kabul edilmiş olan karar aynı gün yürürlüğe girmiştir. Böylece, A.C. Bakanlar Kurulu, A.C.Ekonomik Kalkınma Bakanlığı’ın, A.C. Maliye Bakanlığı’nın ve A.C. Devlet Gümrük Komitesi Başkanlığı ile birlikte onayladıkları teklife uygun olarak tarım ürünlerine uygulanan ithalat vergi oranlarında değişiklik yapmıştır. 10 mal grubuna ait sert buğday, tohumluk pirinç, normal buğday, meslin ve tohumluk meslin ürünlerine uygulanan %5’lik ithalat vergisi “0”a indirilmiştir.

 4. AZERBAYCAN’IN DIŞ TİCARETİ

  Genel Dış Ticaret İstatistikleri

Tablo 1	OCAK-ŞUBAT
	2003	2004	DEĞİŞİM(%)
İTHALAT	274.441.100	425,709,500	55.1
İHRACAT	234.977.500	252,787,100	7.7
DIŞ TİCARET HACMI	509.418.600	678,496,600	33.1

Kaynak: Azerbaycan Devlet İstatistik Komitesi

                  Tablo 1’de de görüldüğü üzere, Azerbaycan’ın 2004 yılı Ocak-Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre ithalatı %55,1 oranında ihracatı ise %7,7 oranında artmıştır. Dış ticaret hacmı ise 2004 yılı Ocak-Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre %33,1 oranında artmıştır.

 Türkiye -Azerbaycan Dış Ticaret İstatistikleri

Tablo 2	OCAK-ŞUBAT
	2003	2004	DEĞİŞİM(%)
İTHALAT	22.049.900	32,577,000	47.7
İHRACAT	11.320.600	16,345,000	44.3
DIŞ TİCARET HACMI	33.368.500	48,922,000	46.6

Kaynak: Azerbaycan Devlet İstatistik Komitesi

 Türkiye’nin Azerbaycan’ın İthalatı ve ihracatı içindeki payı

Tablo :3	OCAK-ŞUBAT
	2003	2004
İTHALAT (%)	8.03	7.65
İHRACAT (%)	4.81	6.46

 

                Tablo 2’den de görüldüğü üzere, Azerbaycan’ın 2004 yılı Ocak-Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre Türkiye’den ithalatı %47,7 artarken, ihracatı ise %44.3 oranında arttı. İki ülke arasındaki dış ticaret hacmı 2004 Yılı Ocak-Şubat dönemine geçen yılın aynı dönemine göre %46,6 oranında artmıştır.

         Tablo 3’de; 2004 yılı Ocak-Şubat döneminde Azerbaycan’ın ithalatında Türkiye’nin payının geçen yılın aynı dönemine göre azaldığı görülmektedir.

 Azerbaycan’ın ithalatında ilk 10 ülke (Ocak-Şubat 2004);

                            Ülke                         İthalat    

1. Rusya                         68.045.100 $ 

2. Kazakistan                  45.658.400 $

3. İngiltere                      40.340.300 $

4. Türkiye                              32.577.000 $

5. Almanya                     24.610.000 $

6. ABD                            21.637.900 $

7. Ukrayna                      20.421.800 $

8. Türkmenistan             19.829.000 $

9. Çin                              18.885.700 $

10.Fransa                               18.756.700 $

                

 Azerbaycan’ın ihracatında ilk 10 ülke (Ocak-Şubat 2004)

                           Ülke                                İhracat

1. İtalya                         100.510.800 $

2. Rusya Fd.                   24.320.400 $

3. Türkiye                               16.345.000 $

4. Gürcistan                    17.239.200 $

5. İran                             17.147.100 $

6. Fransa                        12.774.600 $

7. Hırvatistan                  11.771.000 $

8. Tacikistan                    8.575.900 $

9. Malta                           6.270.400 $

10. Letonya                      6.249.000 $

  Azerbaycan’ın 2004 Yılı Ocak-Şubat Ayında Fasıllar İtibariyle İthalatı ve İhracatı

 

Fasıl No	Madde İsmi	İthalat ($)	İhracat ($)
01	Canlı hayvanlar	112.300	---
02	Taze ve dondurulmuş tavuk eti	2.842.300	---
03	Balık ve diğer su ürünleri	87.100	8.200
04	Süt ve süt ürünleri, yumurta, diğer hayvansal gıdalar	2.981.200	101.100
05	Hayvansal ürünler ve diğerleri	72.200	12.800
06	Çiçekler ve diğer bitkiler	30.500	84.000
07	Sebze ve meyveler	1.374.200	177.200
08	Meyve ve sert kabuklu meyveler	654.000	5.988.600
09	Kahve, çay ve baharat	2.526.000	1.906.600
10	Hububat	23.825.700	---
11	Değirmencilik ürünleri	842.900	46.6
12	Yağlı tohum ve meyvalar	124.500	222.200
13	Bitkisel özsu ve hülaslar	0.400	---
14	Bitkisel ürünler	2.800	16.600
15	İç yağlar	6.409.100	9.141.200
16	Et ve balık ürünleri	869.300	226.900
17	Şeker ve şeker mamuleri	2.773.100	---
18	Kakao ve kakao müstahzarları	1.615.000	22.300
19	Hububat, un, nişasta veya süt müstahz.	2.161.100	---
20	Sebzeler ve meyvalar ve mustahzarları	673.900	1.517.600
21	Yenilen çeşitli gıda müstahzarları	367.400	28.300
22	Meşrubat, alkollü içkiler	791.200	281.300
23	Gıda sanayi atıkları	670.800	136.200
24	Tütün ve tütün ürünleri	3.241.200	1.233.300
25	Tuz, kükürt, taş, alçı ve çimento	6.793.900	116.400
26	Metal cevherleri, cüruf ve kül	4.588.400	2.700
27	Mineral yakıtlar, petrol ve türevleri	68.699.100	176.669.700
28	Oganik kimyasallar; kıymetli metaller	1.601.300	11.318.500
29	Organik kimyasal ürünler	655.400	2.250.300
30	Eczacılık ürünleri	5.692.300	233.300
31	Gübreler	773.300	---
32	Boyacı maddeler, boyalar ve vernikler	1.981.900	35.000
33	Uçucu yağlar, parfümeri, kozmetika	1.930.800	4.700
34	Sabun ve muhtahzarları	2.081.000	135.900
35	Albüminler, nişasta ve tutkallar	329.000	---
36	Barut ve patlayıcı maddeler, kibritler	288.200	101.400
37	Fotoğrafçılıkta veya sinema. kul. eşya	54.700	---
38	Muhtelif kimyasal maddeler	2.242.600	79.400
39	Plastikler ve mamuller	6.423.400	6.433.700
40	Kauçuk ve kauçuktan eşya	4.119.600	2.500
41	Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler	2.900	401.300
42	Deri eşya	145.400	0.400
43	----	---	---
44	Ağaç ve ahşap eşya	5.787.500	201.800
45	Mantar ve mantardan eşya	53.700	---
46	Hasırdan, sazdan veya örülmeye elverişli diğer mad.mamuller	0.100	---
47	Ağaç kırpıntısı ve hurdalar	---	1.600
48	Kağıt, karton ve mamulleri	4.836.300	443.400
49	Basılı kitablar, gazeteler, dergiler	848.400	2.300
50	İpek	1.100	123.600
51	Yün	339.800	34.100
52	Pamuk	126.300	7.785.700
53	Dokumaya elverişli diğer bitkisel lifler	401.800	---
54	Sentetik ve suni flamentler	423.400	108.600
55	Kimyasal	531.900	---
56	Vatka, keçe ve dokunmamış mensucat	509.200	8.300
57	Halılar ve halı ürünleri	82.400	24.200
58	Özel tokunmuş mensucat, dantela, işleme.	5.500	---
59	Emdirilmiş, kaplanmış tokumaya      elverişli maddeler	168.200	2.000
60	Örme eşya	24.400	---
61	Konfeksiyon ürünleri	307.600	31.500
62	Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı	2.186.900	---
63	Dokumaya elverişli mad. diğer hazır eşya	1.235.700	891.200
64	Ayakkabılar ve bunların aksamı	1.249.300	0.200
65	Başlıklar ve aksamı	33.900	---
66	Şemsiyeler, bastonlar, iskemle bastonlar, kamçılar ve bunların aksamı	7.400	---
67	Kuş tüyleri, yapma çiçekler, saçtan eşya	45.200	---
68	Taş, alcı, çimento veya benzeri mad. eşya	1.533.600	---
69	Seramik mamuller	3.040.400	1.000
70	Cam ve cam eşya	1.503.000	3.800
71	İnci, taşlar, kıymetli taşlardan eşya	85.600	---
72	Demir ve çelik	13.072.000	5.913.900
73	Demir ve çelikten eşya	51.216.500	238.300
74	Bakır ve bakırdan eşya	121.000	270.400
75	Nikel ve nikelden eşya	100.300	---
76	Aluminyum ve aluminyumdan eşya	932.100	5.673.300
77	-----	---	---
78	Kurşun ve kurşundan eşya	32.100	---
79	Cinko ve cinkodan eşya	162.400	---
80	Kalay ve kalaydan eşya	---	---
81	Diğer adi metaller, sermetler	6.600	---
82	Adi metallerden aletler, bıçak, kaşık vs	3.132.900	49.800
83	Adi metallerden çeşitli eşya	2.183.100	2.400
84	Makinalar ve mekanik cihazlar ve yedek.	76.101.200	4.011.300
85	Elektrikli makina ve cihazlar ve yedek.	46.424.000	590.800
86	Lokomotif ve yedek parçaları	713.800	---
87	Motorlu kara taşıtları ve yedek	19.578.400	310.600
88	Hava taşıtları ve bunların aksamları	214.500	17.300
89	Gemiler ve diğer yüzen vasıtalar	3.916.600	3.803.200
90	Optik alet ve cihazlar ve aksamları	9.930.400	2.619.800
91	Saatlar ve aksamları	236.400	0.600
92	Müzik aletler ve bunların aksamları	6.700	3.300
93	-----	---	---
94	Mobilya	7.588.100	681.100
95	Oyuncak	648.200	0.800
96	Çeşitli mamul eşya	333.400	---
97	Sanat eserleri ve antikalar	4.700	0.600
TOPLAM		425.709.500	252.787.100